2019 EDEBİYAT ÖDÜLLERİ

Bir yılı daha aldısıyla verdisiyle geride bırakıyoruz.Ülkemizin çoğu kesiminde olduğu gibi okurlar için de ekonomik anlamda zor bir yıl oldu.Kağıt maliyetleri yüzünden kitap fiyatları çok yükseldi.İnternet indirimlerini takip etmeye zorlanarak,butik kitapçılardan inceleyip almak keyfinden gittikçe uzaklaştırılıyoruz. Önce sağlık ve huzur sonra daha iyi bir sene diyelim ama durumlar çok da toparlanacak gibi gözükmüyor.

Gelelim genel olarak yılın kim ne aldı konusuna. 

Gene Hugo ile başlıyorum.Bu yıl Mary Robinette Kowal En İyi Roman Kategorisinde The Calculating Stars ile adeta ödülleri topladı. Kowal Hugo dışında hem Locus hem Nebula En İyi Roman kategorisinde ödül aldı.

Dublin’de gerçekleştrilen gecede bu sene Retrospective Hugo Awards başlığıyla 1944 yılına ait geçmişe yönelik ödülleri de verildi. Retrospektif ödül dalıyla da Antoine de Saint-Exupéry’nin Küçük Prens’i de yıllar sonra Hugo Ödülü almış oldu.

Fantastik ve bilimkurgu alanında önceki sene çıkan en iyi eserlerin seçildiği Locus Ödüllerinde bu sene gözbebeğimiz Ursula K. Le Guin son üç çalışmasından biriyle ödül alarak muhteşem kariyerini vefatından sonra bile perçinlemeye devam etti. En İyi Kurgu Dışı Kitaplar dalına iki eseriyle birden Locus Ödülü’ne aday gösterilen Ursula K. Le Guin, “Conversations on Writing” (Yazarlık üzerine Sohbetler) adlı derlemesiyle ödülü kazandı.

İki Locus daha kazanan efsane editör Gardner Dozois da ödülü 43. kez kucaklayarak kırılması güç rekorunu pekiştirdi.En İyi Antoloji ödülünü kazanan Dozois  Book Of Magic adlı fantastik hikâye derlemesiyle birinciliği göğüsledi. Kendisi aynı zamanda En İyi Editör ödülünü de kazanarak 43. Locus ödülünü aldı.

En İyi Bilimkurgu Romanı ödülü Mary Robinette Kowal ‘a ; En İyi Fantastik Roman ödülünün sahibiyse “Spinning Silver” adlı romanıyla bizde de yakından tanınan Naomi Novik'in oldu. Kendisi yakın zamanda dilimizde yayınlanan ve bu kitabın öncülü olan “Kökler” ile de Locus kazanmıştı

En İyi Korku Romanı kategorisi sürpriz bir isme Paul Temblay’e gitti.Modern korku edebiyatının kralı Stephen King ve son yılların popüler ismi Grady Hendrix ödülü genç yazara kaptırmış oldu.

En İyi Kısa Roman ödülünü dilimize Tüm Sistemler Çöktü ile giriş yapan Martha Wells kazandı. Katilbot Serisi’nin ikinci kitabıyla birinciliği göğüsleyen yazar, Ian McDonald gibi bir ustayı da geride bırakmış oldu.

Locus ödülünün bu yılki çizimini gerçekleştiren Shaun Tan ise ne En İyi Sanatçı ne de En İyi Sanat Kitabı ödüllerini kazanabildi. Onun yerine her iki kategoride de Yerdeniz Büyücüsü’nün son edisyonunu resimleyen Charles Vess birinci oldu.

Nobel’e gelirsek genelde tercihler politik ama bu sene daha tartışmalı.

2018 Nobel Edebiyat ödülü Polonyalı yazar Olga Tokarczuk'a, 2019 yılının ödülü ise Avusturyalı yazar Peter Handke'ye verildi.

Hatırlarsanız geçen sene ödül süreci bir cinsel saldırı skandalı nedeniyle ertelenmişti.O sebepten bu yıl iki yazara birden ödülü verildi.

Olga Tokarczuk geçen yıl İngiltere'de verilen prestijli bir diğer uluslararası edebiyat ödülü olan Man Booker'ı da kazanmıştı.

Peter Hanke ise çok tartışmalı bir isim. 1990'lardaki Balkan savaşlarında Yugoslavya'yı desteklemesi ve 2006 yılında soykırım ve diğer savaş suçlarından yargılanan eski Sırbistan lideri Slobodan Miloşeviç'in cenazesinde konuşma yapması tepkilere yol açmıştı. İnsanın ödül verecek başka yazar mı kalmadı diye sorası geliyor.

Bu yıl Man Booker Ödülü iki yazara verildi. Ödülü The Testaments kitabıyla Kanadalı yazar Margaret Atwood ve Girl, Woman, Other kitabıyla İngiliz Bernardine Evaristo kazandı.

1985 tarihli Damızlık Kızın Öyküsü kitabının devamı olan The Tastaments ile ödüle layık görülen 79 yaşındaki Atwood, ödülü kazanan en yaşlı yazar oldu. Atwood 2000 yılında da The Blind Assassin kitabıyla Man Booker Ödülü'nü kazanmıştı. Atwood böylelikle ödülü ikinci kez kazanan dördüncü yazar oldu.

Geçtiğimiz yıl İngiltere’de yayınlanmış en iyi bilimkurgu eserlerine verilen Arthur C. Clarke Ödülü‘nün bu yılki kazananı “Rosewater” adlı romanıyla ile Nijerya asıllı İngiliz yazar Tade Thompson oldu.

Walter Mosley ise , Down the River Unto the Sea ile En İyi Roman dalında Amerikalı Gizem Yazarları topluluğunun verdiği Edgar Ödülü’ne layık bulundu.

Dünya Edebiyatı genel olarak böyleyken bizde ödüller kime gitmiş,toparlarsak

Sait Faik Hikaye Armağanı

Yunus Nadi Roman Ödülleri

Yunus Nadi Öykü Ödülleri

Duygu Asena Roman Ödülü

Orhan Kemal Roman Ödülü - Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü

Bunların dışında,

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin Sedat Simavi anısına verdiği Edebiyat Ödülü'ne Toplu Oyunlar 9: Kim Koparıyor Bu Gülleri – Gül Biçme Zamanı – Gül Kıyımı’ kitabıyla Hidayet Sayın layık görüldü.

Behçet Necatigil Şiir Ödülü Türk Şiirine katkılarından dolayı Şevkar Altınel'e verildi.

Dünya Kitap Dergisi Yılın En İyilerini muhtemelen yılbaşından sonra belirler.Geçtiğimiz senelerde olduğu gibi onları önümüzdeki ay buraya yazarım.
Umarım hediye alacaklara,okuma listesi yapanlara faydalı olur.