KANALDAKİ KADIN - Maj Sjöwall - Per Wahlöö

Kanaldaki Kadın İskandinav Polisiyesi’nin temel taşlarından  Maj Sjöwall ile Per Wahlöö ‘nün birlikte yazdığı Martin Beck serisinin ilk kitabı .1965’de başlayıp 1975’de Per Wahlöö’nün ölümüne kadar devam eden seri birçok dile çevrildi, Sinemaya aktarıldı, televizyon dizisi çekildi. Edgar Allan Poe ve İsveç Akademisi başta olmak üzere çok sayıda ödül aldı.

1926 doğumlu Per Wahlöö ve 1935 doğumlu Maj Sjöwall, 1961’de aynı yayın şirketine bağlı bir dergide çalışırken tanışırlar. Wahlöö, Komünist Parti üyesi, saygın bir gazetecidir. Sjöwall ise editör ve sanat yönetmeni olarak çalışmaktadır. Polisiye sevgileri ortaktır,yaşamlarını paylaşırken birlikte polisiye bir seri yazmaya karar verirler. Per’in daha önce pek satmayan politik kitapları vardır. Toplumsal mesajları polisiye yoluyla verebileceklerini düşünürler.

Erol Hoca’nın da belirttiği gibi “Martin Beck öyküleri, polisiye kurgu içinde çok kuvvetli toplumsal eleştirilerin yer aldığı yapıtlardır. On Martin Beck öyküsünde de cinayetin toplumsal nedenleri araştırılır. Yazarlarımız için cinayet bir kişinin fevri bir davranışı değildir, her cinayetin bir toplumsal alt yapısı vardır. Polis güçleri de suçlular da refah toplumu diye göklere çıkarılan İsveç toplumunun birer aynasıdır. Wahlöö-Sjöwall çifti başta siyasi güç olmak üzere her türlü gücün kötüye kullanılmasını ve toplumda sistematik biçimde beyinlerin yıkanmasıyla değer yargıları oluşturulmasını şiddetle eleştirirler.”

Sjöwall bir röportajında "İsveç’in, zenginlerin daha da zenginleşirken yoksulların daha da yoksullaştığı, soğuk ve insanlık dışı bir kapitalizme doğru gittiğini göstermek istedik,” diyor ve serinin ortaya çıkışını anlatıyor.

İlk kitabın ilhamı Stockholm’den Göteborg’a giden bir teknede gelir.Tek başına ayakta duran, çok güzel Amerika’lı bir kadın da onlarla yolculuk etmektedir. Sjowall, Per’ü ona bakarken görür ve “Neden bu kadını öldürerek başlamıyoruz ? der.

Serinin 6.kitabını yazarken Per bir hastalık geçirir.Uzun yıllar süren tedavi sürecininde bir gün kendisini tedavi eden profesörün odasına gizlice girip notları okur ve öleceğini öğrenir.Bunun üzerine Malaga’da bir ev tutarlar.Tüm ağrılarına ve ızdırabına rağmen  Wahlöö, serinin son kitabı Teröristler’i çoğunlukla kendi yazarken,Sjöwall hızla düzeltmeleri yapar.
1975 yılının Mart ayında İspanya’dan dönüp romanı hemen yayınevine teslim ederler. Aynı yılın haziran ayında ise Per Wahlöö, Martin Beck serisinin sayısız kez film ve diziye uyarlandığını, onlarca dilde yayımlandığını göremeden hayata veda eder.Hayat arkadaşı Sjöwall onun ölümünden sonra başka bir Beck kitabı daha yazmaz.

İlk kitap Kanaldaki Kadın 1965 yılında geçiyor. Hızlı ve her şeye çabuk ulaşılabilen zamanlar değil. Kimlik tespiti için bile aylarca yazışmak gerekiyor. Yüzlerce gezi fotoğrafını incelemesi, maktulle birlikte seyahat eden, farklı ülkelere dönmüş onlarca insana ulaşılmaya çalışması dolayısıyla hikayeyi ağırlaştırıyor. Martin Beck’in inatçılığına ve sabrına tanık oluyoruz. Ancak arka planda İsveç’i anlamak kesinlikle çok keyifli. 

Beck işkolik bir dedektif,karısıyla pek anlaşamıyor,ilişkileri sıkıntılı,içine kapanık ve asosyal. Sonraki yıllarda pek çok karaktere de ilham olacak bir dedektif prototipi.