CESETLER AĞLAMAZ - AGATHA CHRISTIE

Orijinal ismi Peril At End House olan Cesetler Ağlamaz 1932 de yayımlanmış. Benim okuduğum Altın Kitaplar’ın 1963 baskısı. Yeni terminoloji ile şahane bir vintage J  Dolayısıyla Poirot’nın gri hücreleri burada  “Beynimdeki kurşunî hücreler hala çalışıyor”. olarak karşımıza çıkıyor. 

Altınçağ eski baskılarında en sevdiğim özellik karakteri ve olay akışı açısından tümevardıracak yaklaşımları okuyuca baştan vermesi.

Son Köşk'teki olaylarla ilgileri olanlar:

Hastings: Poirot'nun eski arkadaşı. İnsanlara çabuk inanıyordu.

Magdala 'Nick' Buckley: Güzel bir kız. Başından acaip kazalar geçiyordu.

George Challenger: Bir denizci. Nick'in arkadaşıydı.

Frederica Rice: Solgun yüzlü bir kadın. Gizili bir derdi vardı.

Jim Lazarus: Antikacı. Fazla şık ve yakışıklı bir adamdı.

Maggie Buckley: Nick'in kuzini. Sessiz ve aklı başında bir kızdı.

Charles Vyse: Nick'in diğer yakını. Soğuk ve resmi bir gençti.

Michael Seton: Ünlü bir havacı. Denizde kaybolmuştu.

Bert Croft: Avustralyalı bir adam. Fazla meraklıydı.

Milly Croft: Bert'in karısı. Bir kazada sakat kalmıştı.

Ellen Wilson: Nick'in hizmetçisi. Köşkü uğursuz buluyordu.

William Wilson: Ellen'in kocası. Geri zekâlı bir adamdı. ve...

Hercule Poirot: Ünlü Belçikalı hafiye. Elinden kimse kurtulamıyordu

Poirot'nun elinde şu ip uçları vardı:

Bir kurşun

Bir deste mektup            

Bir vasiyetname              

İki kutu çikolata              

Hava fişekleri   

Bir Çin Şalı          

İki cümle.           

Yırtık bir kâğıt parçası   

Bir liste

Bir gazete haberi   

         

Poirot, şu soruları cevaplandırmak zorundaydı:

Nick'in gizli derdi neydi?

Frederica bir şey mi biliyordu?

Ellen ne beklemişti?

O olaylar hakikaten kaza mıydı?

Cinayetin gizli sebebi ne olabilirdi?

Birine şantaj mı yapılıyordu?

Çikolataları kim yollamıştı?

Telefondaki ses kimindi?

Hizmetçi neden bahçeye çıkmamıştı?

Vasiyetname neredeydi

Grange kitaplarının başında böyle listeleri düşünsenize….

Cestler Ağlamaz ,Hercule Poirot’ı gördüğümüz altıncı kitap. Arthur Hastings ve Başmüfettiş Japp'ın da Poirot’ya eşlik ettiği hikaye İngiltere’nin Cornwall sahillerinde geçiyor. Emekli olmuş dedektif tatili sırasında Nick Buckley ile tanışır. Başına gelmiş bir dizi kazadan ve ölümden kıl payı kurtulmuş genç kıza yardım etmek için tekrar dedektifliğe soyunur.

Kitabın yeni baskılarında ismi orjinaline daha uygun Son Evdeki Tehlike olarak değiştirilmiş.Tiyatro,radyo,film, televizyon,çizgi roman hatta bilgisayar oyununa uyarlanmış ve bir çok dile çevrilmiş hikayenin içinde Poirot'ın diğer maceralarına da rastlıyoruz.

Bölüm 1 ve 5 ‘te The Mystery of the Blue Train'de anlatılan olaylara iki referans yapılmış.Birinci bölümde 'de Peril at End House'un Poirot'un o kitapta anlatılan Fransız Rivierası'na yaptığı seyahatin ardından Ağustos ayında gerçekleştiği belirtiliyor.

14. bölümün başında Hastings, Poirot'un düzenlilik takıntısının, bir şömine rafındaki süsleri düzelttiğinde bir vakayı çözmesine nasıl yardımcı olduğunu anlatır. Bu, The Mysterious Affair at Styles'a dolaylı bir göndermedir.

Poirot, 15. bölümde, Komutan Challenger'a geçmişte başarısızlıkları olduğunu söylediğinde Poirot's Early Cases kitabında yer alan The Chocolate Box davasından bahseder.

16. bölümde Müfettiş Japp, Poirot'a  kabak yetiştirmek için emekli olup olmadığını sorar. Bu, Poirot'un King's Abbot'un küçük bir köyüne yerleştiğinde, Roger Ackroyd'un Cinayeti'nde tasvir edilen başarısız emeklilik girişimine dolaylı bir referanstır, sadece köydeki bir cinayeti araştırması istenir.

Yedinci bölümde, karakterler tarafından Avustralya'ya giden bir kadın havacıya atıfta bulunulmaktadır. Bu, 5 Mayıs 1930'dan 24 Mayıs 1930'a kadar bir kadının İngiltere'den Avustralya'ya ilk tek başına uçuşunu yapan Amy Johnson'a selamdır.Ancak benim okuduğum baskıda böyle bir atıf yoktu.Belki yeni basımlarda vardır.

ÖLÜM ÇIĞLIĞI - AGATHA CHRISTIE

"Büyükannem ne derdi biliyor musunuz? 'Gençler yaşlıların aptal olduğunu düşünürler, yaşlılar ise gençlerin aptal olduğunu bilirler' "

Ölüm Çığlığı 1930’da yayımlanan Jane Marple karakterinin ortaya çıktığı ilk kitap. Hepimizin bildiği gibi Agatha Christie’nin en az Hercule Poirot kadar ünlü diğer dedektifi Jane Marple. 

Christie’nin bilindik polisiye kurallarını alt üst eden kült kitabı Roger Ackyord Cinayeti'nde Doktor Sheppard'ın meraklı kızkardeşi Caroline çok sevilince yaratacağı kadın dedektif karakterine ilham olur. Zira bu tip anneannesine ve onun Ealing’deki arkadaşlarına çok benziyordur.

İngiliz drama yönetmeni Michael Morton, Roger Ackroyd’un Cinayeti’ni sahnelediği zaman karakteri genç bir kıza verince Christie çok bozulur  Kararını verir ve Miss Marple’ı yaratır. Marple ilk defa 1926’da The Sketch dergisinde yer alan The Tuesday Night Club adlı öyküde görünür.

Yazar burada yaşlı Marple’ı Viktoryen tarz giyinen siyah elbise, siyah dantel eldivenler ve beyaz saçlarını örten siyah dantel şapkası ile betimler. Marple kurgusal St Mary Mead’de yaşamaktadır. Bu köy sözde Downshire bölgesindeyken “The Body in the Library / Cesetler Merdiveni”nde Radfordshire'dadır. St. Mary Mead, Agatha Christie’nin Miss Marple’dan önce de kullandığı bir mekan. Hercule Poirot macerası Mavi Trenin Esrarı”nda Katherine Grey, burada yaşar

İlk hikayelerde Marple sevimsiz bir dedikoducuyken, sonraki kitaplarda daha modern ve hoşgörülü biri olur. St. Mary Mead de, onun sayesinde kurmaca bir yer olmaktan çıkıp daha gerçekçi bir yer haline gelir..

Yaşlı kızı diğer profesyonel dedektiflerden ayıran şey ise olaylara dahil olma şeklidir.Kimse ona görev vermez yada cinayeti aydınlatmasını beklemez. Kendisi olaylara kayıtsız kalamaz.Çünkü çok meraklıdır. Her yerde gözü kulağı olduğu için bir olay olduğunda ona akıl danışılır.

ROGER ACKROYD CİNAYETİ - AGATHA CHRISTIE

Agatha Christie'yi neredeyse ortaokul yıllarımdan beri okurum. Okulun kütüphanesinden aldığım kitapla tanışmıştım. On Küçük Zenci. O tekerleme beni o zaman ne dehşete düşürürdü :)

Karmakarışık okumalar, eski basımların farklı isimleri derken bazen okuduğum kitabı tekrar almışlığım bile oldu.

Roger Ackroyd Cinayeti'ni ilk okuyuşumda şok olduğumu dün gibi hatırlıyorum,bayağı ters köşe hissetmiştim. Altınçağ okumaları için dijitalden ipuçlarını bulabilir miyim diye tekrar okudum. Agatha olmasa aynı polisiye kitabı tekrar okumak çok haz aldığım bir durum değil.

Benim Agatha’yı sevmemin bir diğer nedeni de genelde olayların İngiliz kırsalında geçmesi ki bayılıyorum.Zengin,eğitimli burjuva sınıfının da suç işleyebileceğini gayet güzel yansıtıyor. Yani her kitabında katil uşak değil :) Ayrıca o dönem için dünyanın birçok bölgesine göre kadın karakterleri çok iyi kullanıyor. 

Roger Ackroyd Cinayeti litaratürde bir ilk deneme aslında. Genel geçer polisiye roman kurallarını bozan Agatha Christie’nin deneysel bir anlatımı.  Tabii ki dedektifimiz Hercule Poirot.Bu kitabın kahramanlarından Caroline daha sonra Miss Marple için ilham kaynağı olmuş. 

Kitaptaki katilin aslında katil olamayacağı yönündeki eleştiriler halen devam etmekte. Pierre Bayardin’in Roger Ackroyd’u Kim Öldürdü? meraklısı için  bol spoiler içeren bir inceleme.

AGATHA CHRISTIE KİTAPLARI

Bu kadar polisiye okuyup burada Agatha Christie’den hiç bahsedemememin en büyük sebebi karmakarışık olan okuma listem.Büyük bir kısmını yıllar içinde okumuş olmama rağmen yeniden basılanlar,farklı yayınevlerinin aynı kitabı farklı isimlerle basması hatta ona ait olmayanların onun adıyla yayınlaması, romanları, okuduğum hikayelerinin başka başka kitaplarda yeniden derlenmesi,oyunları derken arap saçına dönen bir Agatha sorunum var benim. Birkaç yıl önce Kitap Ağacı altında kulupler oluşturulurken bir Agatha Kulubümüz olmuş en baştan okumaya başlamıştık. Sonra çeşitli sebeplerle devam edemedik. 

Bu okuma listesi burada dursun,okudukça link verip kendime hatırlatma yaparım.İsteyene de bir faydası olsun.

Ölüm Sessiz Geldi – The Mysterious Affair at Styles – 1920

Gizli Düşman – The Secret Adversary – 1922

Dersimiz Cinayet – Murder on the Links – 1923

Kahverengi Elbiseli Adam – The Man in the Brown Suit – 1924

Poirot Araşırıyor – Poirot Investigates – Polisiye Hikaye – 1924

Chimneys Şatosunun Esrarı – The Secret of Chimneys 1925

Roger Ackroyd Cinayeti – The Murder of Roger Ackroyd 1926

Büyük Dörtler – The Big Four 1927

Mavi Trenin Esrarı – The Mystery of the Blue Train 1928

Dört Neşeli Arkadaş – The Seven Dials Mystery – 1929

Cinayet Ortakları – Partners in Crime – Polisiye Hikaye – 1929

Ölüm Çığlığı– The Murder at the Vicarage – 1930

Ruhların Cinayeti – The Sittaford Mystery – 1931

CesetlerAğlamaz – Peril at End House – 1932

Cinayetler Klübü – The Thirteen Problems – Polisiye Hikaye -1932

Birisi Ölecek – Lord Edgware Dies – 1933

Kırmızı İşaret – The Hound of Death – Polisiye Hikaye – 1933

Şark Ekspresinde Cinayet – Murder on the Orient Express – 1934

The Listerdale Mystery – Polisiye Hikaye – 1934:

Ceset Dedi ki – Why Didn’t They Ask Evans? – 1934

Parker Pyne Investigates – Polisiye Hikaye – 1934

Üç Perdelik Cinayet – Three-Act Tragedy- 1934

Ölüm Diken Üstünde – Death in the Clouds – 1935

Cinayet Alfabesi – The ABC Murders – 1936

Gece Gelen Ölüm – Murder in Mesopotamia – 1936

Briç Masasında Cinayet – Cards on the Table – 1936

Ölüden Gelen Mektup – Dumb Witness – 1937

Nil’de Ölüm – Death on the Nile – 1937

Arka Sokaktaki Cinayet – Murder in the Mews – Polisiye Hikaye – 1937

Ölümle Randevu – Appointment with Death – 1938

Noelde Cinayet – Hercule Poirot’s Christmas – 1938

Yedi Sigara – Easy to Kill – 1939

On Küçük Zenci – And Then There Were None – 1939

Koltuktaki Ölü – Sad Cypress – 1940

İskemlede Beş Ceset – One, Two, Buckle My Shoe – 1940

Ölüm Oyunu – Evil Under the Sun – 1941

Ölüm Pusudaydı – N or M? – 1941

Cesetler Merdiveni – The Body in the Library – 1942

Beş Küçük Domuz – Five Little Pigs – 1942

Cinayet Reçetesi – The Moving Finger – 1942

Sıfıra Doğru – Towards Zero – 1944

Yılan İçini Döktü – Death Comes as the End – 1944

Şampanyadaki Zehir – Sparking Cyanide – 1945

Uğursuz Malikane – The Hollow – 1946

Hercule’ün 12 Görevi – The Labours of Hercules Polisiye Hikaye – 1947

Şeytan Dönemeci – Taken at the Flood – 1948

Beklenmeyen Şahit – Witness for the Prosecution – Polisiye Hikaye – 1948

Çarpık Evdeki Cesetler – Crooked House – 1949

Cinayet İlanı – A Murder is Announced – 1950

Fare Kapanı – Three Blind Mice – Polisiye Hikaye – 1950

Bağdat’ta Buluşalım – They Came to Baghdad – 1951

The Under Dog – Polisiye Hikaye – 1951

Fotoğraftaki Lekeler – Mrs McGinty’s Dead – 1952

Zarif Bir Cinayet Gecesi – They Do It with Mirrors – 1952

Ecelin Çağrısı – After the Funeral – 1953

Porsuk Ağacı Cinayeti – A Pocket Full of Rye – 1953

Nereye? – Destination Unknown- 1954

Üç Yanlış Üç Ceset – Hickory Dickory Dock – 1955

Sonuncu Kurban – Dead Man’s Folly – 1956

Trende Cinayet – 4.50 from Paddington – 1957

Şahidin Gözleri – Ordeal by Innocence – 1958

Kapı Tekrar Vuruldu – Cat Among the Pigeons – 1959

Noel Kekinin Gizemi – The Adventure of the Christmas Pudding – Polisiye Hikaye – 1960

Ölüm Büyüsü – The Pale Horse – 1961

Double Sin – Polisiye Hikaye – 1961

Ve Ayna Kırıldı – The Mirror Crack’d from Side to Side – 1962

Ölüm Saatleri – The Clocks – 1963

Ölüm Adası – A Caribbean Mystery – 1964

Cinayetler Oteli – At Bertram’s Hotel – 1965

Tavus Kuşu Cinayeti – Third Girl – 1966

Gece Yarısı Cinayeti – Endless Night – 1967

Pembe Evdeki Ölü – By the Pricking of My Thumbs – 1968

Elmayı Yılan Isırdı- Hallowe’en Party – 1969

Benim Adım Ölüm – Passenger to Frankfurt – 1970

Ölüm Meleği – Nemesis – 1971

The Golden Ball – Polisiye Hikaye – 1971

Filler de Hatırlar – Elephants Can Remember – 1972

Cinayetler Kapısı – Postern of Fate- 1973

Hercule Poirot İz Üzerinde – Poirot’s Early Cases – Polisiye Hikaye – 1974

Ve Perde İndi – Curtain – 1975

Uyuyan Ölüm – Sleeping Murder – 1976

Miss Marple’ın Son Maceraları – Miss Marple’s Final Cases – Polisiye Hikaye – 1979

Problem at Pollensa Bay-öykü – 1991

The Harlequin Tea Set-öykü – 1997

Işıklar Sönünce – While the Light Lasts-öykü – 1997

The Regatta Mystery – Polisiye Hikaye – 1939