MUHTEŞEM GATSBY - F Scott Fitzgerald

Great Gatsby Fitzgerald'ın 1925'de yazdığı tüm zamanların en çok satan kitaplarından artık kült diyebileceğimiz romanı. Daha önce 7 kez filmi de çekilen opera ve tiyatro uyarlamaları bulunan yapıt bu yıl Leonardo DiCaprio,Carey Mulligan ve Tobey Magurie’nin oynadığı yeni uyarlama ile tekrar popüler oldu.Birçok yayın evi kitabı tekrar bastı.Benim tercihim e-kitap formatında olması dolayısıyla Özgür Umut Hoşafçı çevirisi oldu. Hasan Ali Yücel çevirisini bazı okurlar çok sevmiş bazısı da nefret etmiş. Mitra yayınevi basımı açıkçası kötü değildi.Fitzgarald'ın hep anlatılan Caz Çağı ve Amerikan Rüyası  söylemlerini kitap boyunca yeterince hissediyoruz. Ön metin okumalarında gördüğümüz aşk,ihanet,kıskançlık duygularının arkasında zengin olma ve sınıf atlama hayalleriyle yasa dışı yollardan para kazanan bir adamı,kendi amerikan rüyasını gerçekleştirmek için kocasını aldatan metres bir kadını yada maddenin ve eşyanın her türlü duygunun üstüne geçtiği yaşamları okuyoruz.

Şüphesiz 1920'ler hem Amerika hem de Avrupa'da savaş sonrası yaşanan sıkıntılardan sonra toplumların değiştiği eğlencelerin yaygınlaştığı bununla o zamana kadarki değerlerin yok sayılmaya başladığı dönemi belirtir.Kadın hakları kadının erkeklerle toplum içinde eğlenmesi,kısa etekler giymesi,sigara içmesi gibi daha önce hoş karşılanmayan bir çok davranış biçimi artık hayatın içindedir.Savaş dönemi mutfağıyla ilgilenen evini temizleyen kadınların yerini 1920'lerde caz müziğin çaldığı partilerde içkisini yudumlayan, uzun sigaralıklarını içen kadınlar almıştır.Flapper diye adlandırılan bu akım sadece modanın değil yaşam şeklinin de yönünü tamamen değiştirmişti.

Yitik kuşak temsilcilerinden Fitzgerald bu dönemi en iyi anlatan yazar olarak bilinir hatta Şahane Saçmalık olarak anılan bu dönem Fitzgerald’a yüklenir. 1920’de This Side of Paradise adlı romanı basılınca bir gecede ünlü olmuştur.

Karısı Zelda ile olan inişli çıkışlı ilişkisi adeta Gatsby ve Daisy'nin ilişkisine benzetilir. Her ne kadar sonunda evlenebilmiş olsalar da Fitzgerald’ın daha iyi bir geliri olana kadar Zelda onun evlilik teklifini kabul etmemiştir. Evlilikleri süresince tam bir Caz Çağı hayatı yaşarlar. Hatta Fitzgerald’ın beş dolarlık banknotları sigarasını yakmak için kullandığı söylenir. Zelda’nın çapkınlıkları ve flörtlerini kıskançlıkla izler.Defalarca intihara kalkışan Zelda'ya sonunda tedavi edilemez şizofreni teşhisi koyarlar.

1929 Great Crash denilen ekonomik çöküş ile Caz Çağı sona erdiğinde Fitzgerald’ın yazdığı kitaplar demode bulunmaya başlar.Dünya ciddi bir krizin eşiğindedir.Fitzgerald mutsuzdur borçlarını ödemek için kısa öyküler yazmaya çalışır ancak mutsuzluğu öykülerine de yansır ve başarılı bulunmaz.1940’ta kalp krizinden hayatını kaybettiğinde kendi deyimiyle sadece dönemin sözcüsü değil aynı zamanda dönemin tipik bir ürünü olmuştur.